जेव्हा आम्ही स्वच्छ हवा अभियान आणि जलसंवर्धन कार्यक्रम सुचवले, तेव्हा आम्ही कोणत्याही भव्य सिद्धांतांपासून सुरुवात केली नाही. आम्ही सुरुवात केली ती पायलट प्रकल्पांपासून, स्थानिक नागरिकांशी संवाद साधून आणि समुदाय कार्यकर्त्यांकडून मिळालेल्या सूचनांपासून.

रत्नागिरीतील गावांमधील विहिरी असोत किंवा मुंबईतील शहरी गटार समस्या ज्या लोकांच्या दैनंदिन जीवनाशी जोडलेल्या आहे, त्यांच्याकडूनच खरी माहिती मिळते. अशा आधारावर तयार झालेले धोरण अधिक प्रभावी आणि दीर्घकाल टिकणारे ठरते.

प्लास्टिक मुक्त जनजागृती अभियान राबवताना मी हे प्रत्यक्ष अनुभवले. सर्वात मोठा बदल फक्त नियमांमुळे झाला नाही तो विद्यार्थ्यांमुळे, दुकानदारांमुळे आणि विविध समाजघटकांमुळे झाला, ज्यांनी या मोहिमेवर विश्वास ठेवून जबाबदारी स्वीकारली.

आणि सर्वात मजबूत धोरणे? ती लोकांपासूनच सुरू होतात.