पर्यावरणपूरक गणपती अभियान

ही समस्या ओळखून महाराष्ट्रातील उदयोन्मुख पर्यावरणीय नेतृत्व असलेले सिध्देश कदम यांनी धाडसी आणि जनतेच्या सहभागावर आधारित कृती करून या कथेला नवी दिशा दिली.

“शहाणपण देगा देवा” या अभियानांतर्गत सिध्देश कदम आणि एमपीसीबी यांनी संपूर्ण राज्यभर गैर-जैवविघटनशील मूर्तींच्या धोक्यांविषयी जागरूकता निर्माण केली आहे. महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या उपक्रमांशी जोडलेल्या या मोहिमेत नागरिकांना मातीपासून बनलेल्या, नैसर्गिक रंगांनी आणि सेंद्रिय घटकांपासून तयार केलेल्या पर्यावरणपूरक गणपती मूर्तींची निवड करण्याचे आवाहन केले जाते.

२०२४ मध्ये ८२,००० हून अधिक पर्यावरणपूरक गणपती मूर्ती २०४ हून अधिक कृत्रिम तलावांमध्ये विसर्जित करण्यात आल्या. पर्यावरण जाणिवेवर आधारित उत्सव साजरा करण्याचा हा एक विक्रम ठरला. पण सिध्देश कदम यांच्यासाठी हा फक्त प्रारंभ आहे.

गणेश चतुर्थी २०२५ : नवीन पर्यावरण कृती आराखडा

आगामी गणेशोत्सवासाठी सिध्देश कदम यांनी नवीन आणि सुधारित रणनीतींसह एक सक्रिय कृती आराखडा तयार केला आहे:

• महाराष्ट्रभर ५०० हून अधिक कृत्रिम तलाव विसर्जनासाठी उभारले जात असून नदी व तलावांचे प्रदूषण कमी करण्यावर भर.

• सार्वजनिक मंडळे आणि खासगी घरांसाठी PoP मूर्तींवर कठोर बंदी, तत्काळ तपासणी आणि जनजागृती मोहिमा.

• विसर्जनाच्या काळात नागरिकांना मार्गदर्शन करणारे इको-मित्र स्वयंसेवक तयार करणे.

• इको-विसर्जनासाठी व्हॉट्सअ‍ॅप हेल्पलाइन आणि मोबाइल अ‍ॅप मदत आणि उल्लंघन नोंदवण्यासाठी.

  
  

ही सर्व कृती “स्वच्छ महाराष्ट्र अभियानाचा” भाग असून पर्यावरण जागरूक सण शहरी आणि ग्रामीण वर्तन परिवर्तनासाठी महत्त्वाची भूमिका निभावत आहेत.

पर्यावरणासाठी युवा महाराष्ट्र : पुढच्या पिढीला प्रेरणा

सिध्देश कदम यांच्या धोरणाचा आणखी एक महत्त्वाचा भाग म्हणजे युवकांचे सशक्तीकरण. युथ फॉर एन्व्हायर्नमेंट महाराष्ट्र उपक्रमांतर्गत दरवर्षी गणेश चतुर्थीच्या काळात हजारो विद्यार्थी आणि तरुण परिवर्तनकर्ता सक्रिय होतात. ते:

• प्लास्टिक मुक्त महाराष्ट्र मोहिमेला पाठिंबा देतात

• पर्यावरणपूरक गणपती तयार करण्याच्या कार्यशाळा घेतात

• विसर्जनाच्या दिवशी स्वयंसेवक म्हणून काम करतात

  
  

ही युवक नेतृत्वाखालील चळवळ पर्यावरणपूरक उत्सवांसाठी असलेली वचनबद्धता फक्त टिकून राहत नाही, तर पुढच्या पिढीसाठी अधिक बळकटही होते.

संस्कृती बदल – फक्त नियम नव्हे

सिध्देश कदम यांच्या नेतृत्वाची खरी ताकद ही फक्त नियमांवर आधारित नाही, तर सांस्कृतिक परिवर्तनावर आधारित आहे. महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळाचे अध्यक्ष म्हणून त्यांचा विश्वास आहे की शाश्वत पर्यावरणीय पद्धती जबरदस्तीने नव्हे, तर श्रद्धेने आणि समजुतीने स्वीकारल्या पाहिजेत. म्हणूनच त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली इको गणपती अभियान राज्यव्यापी वचनबद्धतेत रूपांतरित होत आहे. कुटुंबे, समुदाय आणि महानगरपालिका संस्था यांच्याद्वारे एकत्र स्वीकारले जात आहे.